Sąd wydając postanowienie o ogłoszeniu upadłości (zarówno upadłości firmowej, jak i w upadłości konsumenckiej) zawsze wyznacza syndyka. W tym wpisie skupimy się na zadaniach syndyka w konsumenckim postępowaniu upadłościowym.
Zanim przejdziemy do zadań syndyka, kilka słów o tym kim jest syndyk.
Do dnia 31 grudnia 2015r. zrozumienie kim jest syndyk było prostsze o tyle, że funkcję syndyka w postępowaniu upadłościowym pełniła osoba posiadająca… licencję syndyka. Z dniem 1 stycznia 2016r. nastąpiła zmiana przepisów i dotychczasowa licencja syndyka zmieniła się w licencję doradcy restrukturyzacyjnego.
W konsekwencji, obecnie funkcję syndyka pełni zawsze osoba posiadająca licencję doradcy restrukturyzacyjnego. Uzyskanie licencji doradcy restrukturyzacyjnego wymaga spełnienia szeregu wymogów formalnych (w tym posiadania nieposzlakowanej opinii oraz co najmniej 3 letniego doświadczenia w zarządzaniu przedsiębiorstwem) oraz zdania dwuetapowego egzaminu z zakresu prawa, ekonomii i finansów oraz zarządzania organizowanego przez Ministra Sprawiedliwości. Zwieńczeniem procedury jest złożenie przez osobę, która zdała egzamin i spełniła pozostałe wymogi ślubowania na ręce Prezesa Sądu Okręgowego właściwego miejscowo dla siedziby kancelarii doradcy restrukturyzacyjnego.
Funkcję syndyka bardzo często pełnią profesjonalni prawnicy (radcowie prawni i adwokaci) posiadający licencję doradcy restrukturyzacyjnego (jak np. autor niniejszego wpisu), ale mogą nimi być również inne osoby, które uzyskały licencję doradcy restrukturyzacyjnego.
Zadania syndyka w konsumenckim postępowaniu upadłościowym można podzielić na 3 obszary:
Zawiadomienie wierzycieli o upadłości i weryfikacja zgłoszeń wierzytelności
Ustalenie i likwidacja masy upadłości
Ustalenie przyczyny niewypłacalności i przedstawienie Sądowi propozycji oddłużenia
W dalszej części wpisu przyjrzymy się każdej ze stref aktywności syndyka w konsumenckim postępowaniu upadłościowym.
Aktualnie (dla wniosków złożonych po 1 grudnia 2021r.) informacja o ogłoszeniu upadłości konsumenckiej publikowana jest na stronie internetowej Krajowego Rejestru Zadłużonych (w skrócie: KRZ). Zgodnie z przepisami, od dnia obwieszczenia w KRZ nikt nie może zasłaniać się nieznajomością opublikowanych ogłoszeń w KRZ (chyba że mimo zachowania należytej staranności nie można było dowiedzieć się o obwieszczeniu).
Pomimo tego, że informacja o ogłoszeniu upadłości jest publikowana w KRZ, zadaniem Syndyka jest pisemne zawiadomienie wszystkich wierzycieli osoby, która ogłosiła upadłość. Syndyk kieruje zawiadomienia przede wszystkim do tych wierzycieli, którzy zostali wskazani we wniosku o ogłoszenie upadłości.
Od dnia ogłoszenia upadłości zaczyna biec dla wierzycieli termin 30 dni na dokonywanie zgłoszeń wierzytelności. Pomijając tzw. wierzycieli uprzywilejowanych (np. osoby uprawnione do alimentów), zgłoszenia wierzytelności kierowane są przez wierzycieli w formie elektronicznej, przy użyciu dedykowanych formularzy zamieszczonych w KRZ. Co istotne – zgłoszenia wierzytelności kierowane są bezpośrednio do syndyka, który dokonuje ich sprawdzenia pod kątem formalnym i merytorycznym. Syndyk przyjmuje zatem rolę zbliżoną do sądu, samodzielnie stwierdzając:
* przed zmianą przepisów, która weszła w życie 24 marca 2020r. zgłoszenia wierzytelności były kierowane przez wierzycieli do sędziego-komisarza, który kontrolował formalnie zgłoszenia, a następnie przekazywał je syndykowi
Solą pracy syndyka jest ustalenie i likwidacja tzw. masy upadłości.
Masa upadłości jest to nic innego jak majątek osoby, która ogłosiła upadłość konsumencką, przy czym – co ważne – w skład masy upadłości wchodzi: (1) majątek należący do danej osoby w dniu ogłoszenia upadłości oraz (2) majątek nabyty w toku postępowania upadłościowego.
Syndyk ustala majątek należący do danej osoby, która ogłosiła upadłość na podstawie informacji przedstawionych we wniosku o ogłoszenie upadłości, a także na skutek samodzielnie podjętych przez siebie działań. W celu uzyskania informacji o osobie, która ogłosiła upadłość konsumencką syndyk w toku konsumenckiego postępowania upadłościowego obligatoryjnie:
Na podstawie informacji uzyskanych od wymienionych wyżej instytucji, syndyk dowie się m.in. jakie nieruchomości należały do osoby, która ogłosiła upadłość konsumencką.
Należy również pamiętać, że Syndyk może żądać od osoby, która ogłosiła upadłość wszystkich informacji oraz dokumentów dotyczących swojego majątku.
Efektem finalnym ustaleń syndyka co do majątku osoby, która ogłosiła upadłość konsumencką jest sporządzenie tzw. spisu inwentarza. O sporządzonym i złożonym do akt sprawy spisie inwentarza obwieszcza się w KRZ.
Należy również pamiętać, że masę upadłości tworzyć będzie majątek nabyty w toku postępowania upadłościowego, w szczególności:
Majątek ustalony w toku postępowaniu upadłościowego Syndyk „likwiduje” czyli przeważnie sprzedaje. Wyboru sposobu likwidacji masy upadłości dokonuje samodzielnie syndyk w sposób, który umożliwia zaspokojenie wierzycieli w jak największym stopniu, z uwzględnieniem kosztów likwidacji. Przeważnie syndyk sprzedaje składniki majątku z tzw. wolnej ręki, zamieszczając ogłoszenia o sprzedaży w popularnych serwisach.
Pewne ograniczenie w swobodzie sprzedaży występuje w przypadku rzeczy o szacunkowej wartości przekraczającej 5 (pięciokrotność) przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw*. Aktualnie jest to kwota 37.311,25 zł** (trzydzieści siedem tysięcy trzysta jedenaście złotych).
W odniesieniu do takich składników majątku (przeważnie nieruchomość) syndyk ma obowiązek zawiadomić wierzycieli oraz sąd przez KRS o planowanym sposobie likwidacji oraz minimalnej cenie sprzedaży.
* przeciętne miesięczne wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw bez wypłat nagród z zysku w trzecim kwartale roku poprzedzającym złożenie spisu inwentarza, ogłoszone przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego
** aktualnie: 5 x 7.462,25 zł = 37.311,25 zł (obwieszczenie Prezesa GUS z dnia 19.10.2023r. w sprawie przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw)
Ostatnim obszarem aktywności syndyka (przeważnie najbardziej istotnym dla osoby, która ogłosiła upadłość konsumencką) jest ustalenie przyczyny (lub przyczyn) powstania stanu niewypłacalności oraz przedstawienie Sądowi "propozycji oddłużenia".
W tym miejscu należy wskazać, że konsumenckie postępowanie upadłościowe może zakończyć się na 5 sposobów:
Bliższe informacji na temat każdego sposobu zakończenia postępowania przedstawię w osobnych wpisach.
Syndyk na podstawie zebranych informacji dokonuje oceny, czy powstanie stanu niewypłacalności lub pogłębienie tego stanu nastąpiło:
Przedmiotowe ustalenia mają bezpośrednie przełożenie na to, jaką propozycję zakończenia postępowania syndyk przedstawi sądowi.
W przypadku ustalenia, że dana osoba doprowadziła do swojej niewypłacalności lub istotnie zwiększyła jej stopień celowo (w szczególności przez trwonienie części składowych majątku oraz celowe nieregulowanie wymagalnych zobowiązań), syndyk powinien wnioskować o odmowę ustalenia planu spłaty lub umorzenia zobowiązań bez ustalania planu spłaty.
W przypadku ustalenia, że dana osoba doprowadziła do swojej niewypłacalności lub istotnie zwiększyła jej stopień umyślnie lub na skutek rażącego niedbalstwa, syndyk powinien wnioskować o ustalenie planu spłaty o okresie trwania nie krótszym niż 36 miesięcy i nie dłuższym niż 84 miesiące.
W przypadku ustalenia, że dana osoba doprowadziła do swojej niewypłacalności lub istotnie zwiększyła jej stopień w inny sposób (przede wszystkim – bez swojej winy) syndyk powinien wnioskować o ustalenie planu spłat o okresie trwania do 36 miesięcy.
Syndyk jednocześnie powinien przedstawić propozycję kwoty, którą dana osoba będzie przeznaczać miesięcznie na spłatę wierzycieli. W tym zakresie syndyk bazować powinien na:
Strach jest reakcją ludzkiego organizmu na zagrożenie z zewnątrz. Podświadomie boimy się tego co obce i nieznane.
Syndyk jest „twarzą” upadłości, ponieważ to z nim osoba, która ogłosiła upadłość konsumencką będzie miała do czynienia bezpośrednio przez cały okres trwania postępowania – aż do decyzji Sądu, którą może poprzedzać rozprawa.
Mając na uwadze, że upadłość konsumencka jest czymś co przydarzy się dla większości „upadających” raz w życiu, a osoba syndyka jest swoistą „emanacją” upadłości, pojawienie się lęku związanego z kontaktem z syndykiem jest naturalne.
Dla oswojenia „lęku przed syndykiem” oraz całą procedurą upadłościową warto przyswoić informacje na temat tej procedury prawnej. Świadomość tego kim jest syndyk, jakie ma prawa i obowiązki powinna pomóc w kontaktach z syndykiem oraz pozytywnym zakończeniu postępowania.
Jeżeli Twoje obawy przed kontaktem z syndykiem są na tyle silne, że uniemożliwiają Ci podjęcie decyzji o rozpoczęciu procedury upadłościowej i/lub chciałbyś mieć profesjonalne wsparcie w tych kontaktach, warto rozważyć skorzystanie z pomocy pełnomocnika, który reprezentować Cię będzie zarówno w kontaktach z sądem, jak i w kontaktach z syndykiem.
Zapraszam na konsultację, w trakcie której postaram się wyjaśnić wszelkie zawiłości postępowania.
Pierwsza konsultacja dotycząca ogłoszenia upadłości konsumenckiej trwająca do 45 minut jest niezobowiązująca i nieodpłatna.
Każda relacja zaczyna się od pierwszego kontaktu. Możesz do mnie zadzwonić lub napisać SMS bądź wiadomość e-mail.
Możesz również skorzystać z formularza kontaktowego zamieszczonego po prawej stronie.
Telefony odbieram w dni robocze od 10:00 do 18:00. Jeśli nie odbiorę lub nie odpisuje od razu, to najpewniej pomagam w tym czasie innej osobie, a do Ciebie odpiszę lub oddzwonię w późniejszym terminie.
Aleja Wyzwolenia nr 70 lok. B112
71-506 Szczecin
Silver Office I wejście F